Blisko 18 mln zł wydane z naruszeniem prawa

Inspektorzy Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach przeprowadzili w dniach 12.08 – 3.10.2019 r. kompleksową kontrolę gospodarki finansowej Miasta Gliwice za okres od 2014 roku do 2019 roku. RIO w podsumowaniu kontroli wskazała 15 przypadków naruszenia przepisów przez pracowników Urzędu Miejskiego w Gliwicach. Chodzi między innymi o wydanie blisko 18 mln zł z naruszeniem Prawa Zamówień Publicznych.

Wśród osób odpowiedzialnych za naruszenia opisywane przez RIO raport wskazuje konkretne nazwiska, w tym: ówczesnego prezydenta Zygmunta Frankiewicza, wiceprezydenta Krystiana Tomalę, wiceprezydenta Piotra Wieczorka, naczelnika wydziału Kultury i Promocji Miasta Pawła Staszela.

Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) – państwowy, zewnętrzny i niezależny organ kontroli i nadzoru jednostek samorządu terytorialnego w zakresie gospodarki finansowej (budżetu) i zamówień publicznych. Najważniejsze znaczenie w działalności kontrolnej izb mają kompleksowe kontrole gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, które przeprowadza się co najmniej raz na cztery lata.

Wystąpienie pokontrolne datowane jest na 3 stycznia, co oznacza, że sporządzone zostało dokładnie w końcówce trwającej kampanii wyborczej, przed głosowaniem na nowego prezydenta miasta. Nie wiemy kiedy dokładnie wpłynęło do Urzędu Miejskiego w Gliwicach, ale prawdopodobnie stało się to już podczas ciszy wyborczej. Być może z tego powodu dokument nigdy nie został przedstawiony opinii publicznej. Szukaliśmy informacji na ten temat w archiwach mediów lokalnych w Gliwicach, nic jednak nie znaleźliśmy.

Najważniejszy zarzut RIO względem kierownictwa miasta dotyczy dwóch usług promocyjnych zleconych przez Miasto Gliwice firmie Arena Operator Sp. z o.o. na niebagatelną kwotę 17,6 mln zł. Według RIO umowy zostały zawarte z naruszeniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez:

• zlecenie usługi bez przeprowadzenia przetargu pomimo braku zaistnienia ustawowych przesłanek udzielenia zamówień z wolnej ręki;
• zaniechanie podania przez urzędników informacji niezbędnych do przeprowadzenia rzetelnego postępowania,
• przyjęcie do wyceny niemożliwych do sprawdzenia wartości usług w oparciu o nieznane czynniki cenotwórcze.

Tryb przeprowadzenia zamówienia każdorazowo zatwierdził Wiceprezydent Krystian Tomala (aktualnie członek rady nadzorczej GKS Piast Gliwice S.A.) . Czynności określenia przedmiotu zamówienia i ich wyceny dokonywał Naczelnik Wydziału Kultury i Promocji Miasta Paweł Staszel (nadal na stanowisku). Zastrzeżenia skierowano także wobec kierujących Wydziałem Zamówień Publicznych (Grzegorz Kwitek, Jolanta Górecka-Wróbel). Prezydentem Miasta był w tym czasie Zygmunt Frankiewicz.

We wnioskach pokontrolnych RIO nakazała prezydentowi wzmocnić nadzór nad pracownikami Urzędu Miejskiego w Gliwicach biorącymi udział w przygotowaniu i przeprowadzaniu postępowań o udzielenie zamówień publicznych.

Sprawdziliśmy protokoły wszystkich Komisji Rady Miasta Gliwice, czy wystąpienie pokontrolne pojawiło się na spotkaniach wypadających po jego opublikowaniu. Nic takiego nie miało miejsca. Obejrzeliśmy także zapisy wideo Sesji Rady Miasta Gliwice ze stycznia i lutego. Tam również temat się nie pojawił.

Za naruszenie ustawy Prawo zamówień publicznych grożą kary finansowe, które ponosi organ naruszający przepisy. Prawo przewiduje także karę indywidualną dla osób odpowiedzialnych za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Karami z tego tytułu są upomnienie, nagana, kara pieniężna, zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

Pozostałe zarzuty podniesione w wystąpieniu pokontrolnym RIO dotyczyły między innymi:

1. Naruszenia umowy dzierżawy Hali Arena przez PWiK Gliwice poprzez oddanie hali w poddzierżawę innemu podmiotowi (Arena Operator Sp. z. o.o.) bez zgody właściciela, co zgodnie z umową mogło skutkować rozwiązaniem umowy między Miastem i PWiK.
2. Zaciągnięcia kredytu Prezydenta Miasta Zygmunta Frankiewicza. do wys. 600 mln zł bez aktualnego upoważnienia Rady Miasta Gliwice. Podobnie stało się w 2017 roku.
3. Ponoszenia przez samorząd wydatków niezgodnych z Wieloletnią Prognozą Finansową i stosownym upoważnieniem Rady Miasta.
4. Bezprawnego zaniechania działań mających na celu wyegzekwowanie należności 358 tys. zł od podmiotu dłużnego.
5. Wydzierżawiania nieruchomości na czas oznaczony dłuższy niż trzy lata bez stosowania trybu przetargowego, pomimo braku indywidualnej zgody Rady Miasta Gliwice na odstąpienie od trybu przetargowego.

Całość wystąpienia pokontrolnego RIO: [LINK].
W odpowiedzi na Wystąpienie pokontrolne RIO Prezydent Miasta Gliwice zgłosił swoje zastrzeżenia do jego treści. Wszystkie zastrzeżenia, z wyjątkiem jednego, zostały odrzucone: Uchwała Nr 126/V/2020 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2020 r. w sprawie rozpatrzenia zastrzeżeń Prezydenta Miasta Gliwice do wystąpienia pokontrolnego: [LINK].

Złożyliśmy zapytanie do RIO czy w którejkolwiek z opisywanych spraw zawiadomiono Urząd Zamówień Publicznych lub Prokuraturę. Do dziś nie otrzymaliśmy odpowiedzi.