Mowa nienawiści – dziś głównie w internecie

Małgorzata Moczała26 maja, 2022

0 338 1 minute read

95,6% młodych Polaków spotkało się z mową nienawiści w internecie, z kolei 64% osób poniżej 20. roku życia przyznaje się, że stosuje mowę nienawiści¹.

Zapraszamy na kolejny artykuł z serii “Jak nie dać się zł@pać w sieci?”. Cykl ten jest efektem projektu #InternetSafety, o którym pisaliśmy tutaj. Dziś przyjrzymy się zjawisku hejtu w internecie.

Mowa nienawiści zgodnie z definicją Rady Europy są to:

– wypowiedzi, które szerzą, propagują i usprawiedliwiają nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nietolerancji, podważające bezpieczeństwo demokratyczne, spoistość kulturową i pluralizm.

Według badań z 2016 roku, w Polsce dotyka ona najczęściej homoseksualistów i uchodźców. Jak wynika z raportu, wśród badanej grupy, jedynie 16% młodych mężczyzn i 32% młodych kobiet popierało zakaz mowy nienawiści wobec uchodźców².

Ponadto, odbiór mowy nienawiści uzależniony jest od kilku cech społeczno – demograficznych badanych jednostek. Po pierwsze, zjawisko to najbardziej dostrzegalne jest obecnie przez najmłodszych respondentów, często również posiadaczy wyższego wykształcenia, zamieszkujących w największych i średnich miastach, z dochodem per capita powyżej 1800 zł. Częściej również są to osoby identyfikujące się z lewicą niż z prawicą³.

Warto zaznaczyć, że hejt jest przestępstwem. Mimo, że w polskim prawie nie stworzono odrębnej regulacji dotyczącej dokładnie tego zjawiska, to mowa nienawiści może zostać uznana za przestępstwo znieważenia, które rozumiane jest jako:

– pomawianie, grożenie lub nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość.

Jeśli sprawca w tych działaniach posługuje się środkami masowego przekazu, to podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (art. 216 kk).

Jak walczyć z mową nienawiści w internecie? Rzecznik Praw Obywatelskich VII kadencji – Adam Bodnar przedstawił premierowi Mateuszowi Morawieckiemu przykładowe rekomendacje:

utworzenie kodeksów dobrych praktyk przez dostawców usług internetowych i organizacje pozarządowe,
powołanie niezależnych punktów kontaktowych i organów doradczych, czuwających nad egzekwowaniem obowiązków dostawców usług internetowych w związku z przeciwdziałaniem mowie nienawiści,
uświadomienie administratorów komercyjnych internetowych portali informacyjnych o obowiązku moderowania, filtrowania i usuwania komentarzy, które mogą być mową nienawiści,
nałożenie na usługodawców internetowych obowiązku zawiadamiania organów ścigania w przypadkach wystąpienia mowy nienawiści,
konieczność wprowadzenia przez dostawców usług internetowych formularza umożliwiającego zgłaszanie on-line bezprawnych treści i doprecyzowanie terminów na ich usunięcie,
opracowanie i prowadzenie publicznie dostępnej listy zaufanych podmiotów zgłaszających.