Alimenty – porady prawne

W ramach prowadzonego poradnictwa obywatelskiego i prawnego będziemy publikować serię artykułów o najczęstszych problemach, z którymi się do nas zgłaszacie. Dziś wszystko, co musicie wiedzieć o alimentach.

Utrzymanie dziecka to obowiązek obojga rodziców. Jeżeli decydują się żyć osobno, rodzic, który na co dzień nie mieszka z dzieckiem, powinien dokładać się do jego utrzymania. Gdy nie robi tego dobrowolnie, drugi rodzic powinien wystąpić do sądu o zasądzenie na rzecz dziecka alimentów.

Jak złożyć pozew o alimenty?

Pozew składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka lub pozwanego – wybór należy do osoby wnioskującej o alimenty. Należy w nim wpisać żądaną kwotę wraz z terminem płatności oraz uzasadnienie.

Do pozwu należy dołączyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, zaświadczenie ze szkoły lub przedszkola, zaświadczenie o wysokości zarobków wnioskodawcy oraz dokumenty świadczące o kosztach utrzymania dziecka. Pozew i załączniki powinny być przygotowane w dwóch egzemplarzach – jeden dla sądu, drugi dla pozwanego. Złożenie pozwu jest zwolnione z kosztów sądowych.

Jak określić wysokość alimentów?

Zastanawiając się nad możliwą do uzyskania kwotą alimentów, pierwszą wskazówkę daje Kodeks rodzinny, zgodnie z art. 135 ich zakres zależy od:

“usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.”

Co to oznacza? Kwota alimentów zależy od tego, ile potrzebuje dziecko i ile jest w stanie zarobić rodzic.

Na koszty utrzymania dziecka składają się różne rzeczy. W pierwszej kolejności są to koszty zakupu jedzenia, ubrań, kosmetyków, środków czystości, leków, itp. W wyliczeniach należy uwzględnić także koszty związane z opłatami za mieszkanie (rozłożone proporcjonalnie na liczbę zamieszkujących go osób). Należy pamiętać również o kosztach związanych ze szkołą, czyli zakup podręczników, zeszytów, przyborów szkolnych, pomocy naukowych, koszty dodatkowych zajęć, większe wydatki związane z zakupem sprzętu elektronicznego, wyjazdami. Uwzględniamy również koszty dojazdów oraz wydatki na rozrywkę i kulturę.

Czy wydatki trzeba jakoś udowadniać? Przyjmuje się zasadę, że nie ma potrzeby udowadniania codziennych, przeciętnych wydatków. Wszystkie pozostałe koszty, odbiegające od tych pierwszych należy udowodnić. Tutaj pomocne będą wszelkiego rodzaju zaświadczenia, rachunki i zeznania rodzica, pod którego opieką pozostaje dziecko.

Drugim elementem ustalania wysokości alimentów są możliwości zarobkowe rodzica. Przepis mówi o możliwościach – a nie rzeczywistych dochodach. Oznacza to, że sąd weźmie pod uwagę nie tylko obecne wynagrodzenie, ale ogół, który decyduje o tym, ile może zarobić zobowiązany. Co na to wpływa? Przede wszystkim wykształcenie, doświadczenie zawodowe, umiejętności. Nawet osoba bezrobotna, czy bez doświadczenia ma możliwości zarobkowe, które będą brane pod uwagę przez sąd.

Wyrok zasądzający alimenty – co dalej?

Sąd wydając wyrok zasądzający alimenty nadaje mu rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu. Oznacza to, że nie trzeba czekać na uprawomocnienie wyroku i można go od razu skierować do komornika w celu wszczęcia egzekucji komorniczej. 

Co zrobić, jeśli partner nie płaci alimentów?

Art 209 § 1 Kodeksu Karnego stanowi, że kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Oznacza to, że osoba pokrzywdzona musi samodzielnie złożyć wniosek o ściganie sprawcy przestępstwa niealimentacji.

Fundusz alimentacyjny

Jeśli sądowi nie uda się zlokalizować alimenciarza, rodzic, który stara się wyegzekwować pieniądze, może złożyć wniosek o wypłatę z Funduszu Alimentacyjnego. Można to zrobić również w przypadku, gdy egzekucja środków od dłużnika okazała się bezskuteczna z innych powodów. Fundusz wypłaci wierzycielom kwotę w wysokości ustalonych alimentów, jednak nie wyższą niż 500 zł.

Tekst: Ośrodek Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem w Gliwicach.