Inwestycje

Czy budynek dawnej dyrekcji Huty 1-Maja zyska nowe życie?

Po dawnej hucie 1-Maja do dzisiaj przetrwały tylko pojedyncze budynki, w tym dyrekcja Zakładów Huldschinky’ego. Budynek został wpisany do rejestru zabytków w ubiegłym roku.

Przy ulicy Piwnej stoi potężny gmach dyrekcji wzniesiony na początku XX wieku, ale zakłady powstały w tym miejscu już pół wieku wcześniej. W 1866 roku została wybudowana w Gliwicach walcownia rur przez spółkę należącą do S. Huldschinsky’ego. Produkowano tu stalowe rury wykorzystywane do wykonywania przewodów gazowych, wodnych i parowych. Firma rozwijała się prężnie, a znaczna część produkcji była eksportowana. Aby nie płacić cła wybudowano hutę w Sosnowcu. 

Dyrekcja Huty 1-Maja, ok. 1980. Zdjęcie ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Gliwicki zakład znacznie się z czasem rozbudował, powstała stalownia, walcownia i odlewnia żeliwa pod koniec XIX wieku. W 1894 roku hutę przekształcono w spółkę akcyjną pod nazwą Huldschinskysche Hüttenwerke AG. W 1904 zakład stał się częścią koncernu Oberschlesische Eisenbahn-Bedarfs AG. W 1913 roku huta zatrudniała 2,7 tysięcy pracowników i produkowano ponad 100 tysięcy ton wyrobów stalowych. Pozostałością tego okresu prosperity jest budynek dyrekcji zbudowany w latach 1913-1915. Powstał on na planie przypominającym literę “L”. Budynek składa się z dwóch części – wyższej przy ul. ks. Hlubka i niższej przy ul. Piwnej. Na czterech kondygnacjach znajduje się ponad sto pomieszczeń.

Główny gmach jest podzielony czterema kolumnami jońskimi, zwieńczonymi trójkątnym naczółkiem,a w nim usytuowano symbole hutnictwa. Na płaskorzeźby przedstawiono także alegorię przemysłu ciężkiego, handlu, żeglugi i budownictwa. Na fasadzie pomiędzy pierwszym, a drugim piętrem znajdują się płaskorzeźby z wizerunkami pracowników huty w trakcie pracy. We wnęce na pierwszej kondygnacji nad wejściem umieszczono kartusz z roślinnym motywem dekoracyjnym, okalający płycinę z datą „1914-1915” (datą budowy dyrekcji). 

Gabinet dyrektora, Zdjęcie pochodzi ze strony gliwiczanie.pl

W części pomieszczeń budynku zachowało się oryginalne wyposażenie. Wystrój  sali konferencyjnej i gabinecie dyrektora zostały wpisane do rejestru zabytków. W pokojach można podziwiać oryginalne drewniane okładziny ścian i drzwi, meble, kominki oraz zegar. Zachowały się także obrazy. W sali konferencyjnej możemy znaleźć personifikacje handlu i przemysłu, ognia, wiatru, wody i światła, a w gabinecie dyrektora znajdują się obrazy o tematyce hutniczej i z motywami roślinnymi.

Budynek dyrekcji Huty 1-Maja, lata 80-te. Zdjęcie ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Dawna dyrekcja została wpisana do rejestru zabytków w połowie maja zeszłego roku. Od sierpnia 2019 roku nowym właścicielem budynku jest Elektrownia Wiatrowa Toszek. Spółka zaoferowała wówczas miastu 4,16 mln złotych. Prezesem spółki jest Tadeusz Wesołowski, założyciel fundacji Radan. Zasiada on także w radzie nadzorczej spółki Arena Operator.

Wpis do rejestru zabytków oznacza, że prowadzone prace remontowe i modernizacyjne wymagają zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków. Właściciel ma obowiązek dbania o nieruchomość. Musi na własny koszt zabezpieczyć go przed dewastacją. Jeśli nieruchomość wymaga prac konserwacyjnych właściciel ma obowiązek przystąpić do nich niezwłocznie.

Źródło:

Zakłady Huldschinsky’ego w Gliwicach (później huta “1 Maja”), Adam Frużyński, 2010

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button