Familoki powracają po raz trzeci

Familoki 3.0 to trzecia i ostatnia edycja projektu Familoki, poświęconego odkryciu i opowiadaniu o lokalnych, nieznanych historiach skupionych wokół kolonii robotniczych w miastach Górnego Śląska i Zagłębia, także w Gliwicach.

Od końca XVIII wieku do II wojny światowej na terenie aglomeracji powstało ponad 200 kolonii robotniczych. Przy zakładach przemysłowych powstawały liczne domy robotnicze, nazywane po śląsku familokami. To właśnie one stały się punktem wyjścia do opowiedzenia szerzej o kulturze i historii Górnego Śląska i Zagłębia. W ciągu ostatnich dwóch lat mieliśmy szansę odwiedzić i poznać blisko 30 osiedli. W tym roku Familoki zapraszają na kolejną edycję spacerów.

Podczas pierwszej edycji odbyło się kilkanaście spotkań poświęconych najbardziej znanym koloniom robotniczym w województwie śląskim – Nikiszowcu, Giszowcu, czy Zandce. Uczestnicy mogli zobaczyć duże kompleksy dla robotników i urzędników, które powstawały przy kopalniach i hutach. W trakcie zeszłorocznej edycji Familoki opowiadały nie tylko historię dużych kolonii robotniczych, ale także skupili się na tych mniejszych, których było znacznie więcej. Częściej budowano kilka domów przy jednej ulicy dla robotników, które potem stawały się częścią większych osiedli, a później dzielnic i miast. 

Huty i kopalnie potrzebowały rąk do pracy, którym trzeba było zapewnić środki i miejsce do życia. Budowano domy robotnicze i noclegownie, które miały początkowo dość niski standard. W koloniach zamieszkali Ślązacy przybywający z pobliskich wsi, a także Niemcy, którzy przyjeżdżali na Górny Śląsk za pracą. Z biegiem czasu kolonie zaczęły chwalić się dodatkowymi usługami, albo, jakbyśmy to dzisiaj nazwali, benefitami. Miały one zachęcić robotników do pracy w ich zakładzie. W nowych osiedlach robotniczych powstały kompleksy usługowo-handlowe, parki, gospody, kościoły i domy kultury. Kolonie stały się zalążkami przyszłych miast, jak Zabrza, Rudy Śląskiej, czy Siemianowic. Także na terenie Zagłębia powstawały ciekawe kolonie robotnicze, który również na przełomie XIX i XX wieku przechodził industrializacje.

Kamil Iwanicki, prowadzący spotkania podkreśla: „W tym roku, podczas trzeciej edycji projektu chcemy opowiedzieć szerzej o historii dzielnic, które powstały z dawnych małych kolonii, takie jak Nowy Bytom, Wirek, czy Załęże. Poprzez „Familoki” chcieliśmy opowiedzieć nie tylko o fenomenie kolonii robotniczych, które powstawały na potęgę na przełomie XIX i XX wieku. Za zwykłymi familokami kryje się fascynująca historia regionu i jego mieszkańców. Podczas każdego spotkania staramy się opowiedzieć o ważnych kwestia dziedzictwa Górnego Śląska. Tworząc projekt zależało nam, aby uświadomić mieszkańcom wartość dawnych kolonii robotniczych, które dzisiaj często kojarzone są negatywnie – głównie ze względu na lata zaniedbań”.

Podczas trzeciej edycji Familoków wycieczki odbędą się między innymi w Siemianowicach, Zabrzu, Rudzie Śląskiej, Katowicach i Sosnowcu. W tym roku chcemy stworzyć przewodnik ukazujący historię kolonii robotniczych na terenie całego województwa śląskiego. Pierwszy spacer odbędzie się już 22 maja w Nowym Bytomiu. Szczegóły spotkania znajdziecie w linku poniżej: https://www.facebook.com/events/4897507757033559/

Więcej informacji o projekcie i wydarzeniach znajdziecie na stronie www.familoki.com/ i profilu Familoki na Facebooku (www.facebook.com/familoki)

Familoki 3.0 są współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt jest realizowany przez Klaster Innowacji Społecznych.