Gliwicki modernizm: Dom Młodzieżowy

Gliwice to miasto, w którym możemy znaleźć kilka ciekawych budynków modernistycznych. 

Na Zatorzu, przy ulicy Brzozowej stoi niezwykłe przedszkole. Jest to ciekawy przykład modernizmu na Górnym Śląsku. Powstał on pierwotnie, jako Dom Młodzieżowy im. Carla Legiena. Miał on pełnić podobną rolę, jak funkcjonujące w Polsce ogrody jordanowskie. Było to miejsca opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży. Animatorzy prowadzili tam zabawy zespołowe i sprawnościowe. W ogrodach znajdowały się boiska, place zabaw, baseny, a także pawilony, gdzie mieściły się świetlice i sale. 

Dom Młodzieżowy w Gliwicach miał być przeznaczony dla starszej młodzieży. Ośrodek miał pełnić rolę placówki politycznej prowadzonej przez SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands). Miało to być nie tylko miejsce spędzania wolnego czasu, ale także edukacji patriotycznej. Młodzież mogła korzystać z urządzeń sportowych i świetlicy, a w budynku ulokowano także sypialnie dla dziewcząt i chłopców. 

Dom Młodzieżowy został zaprojektowany przez Petera Birkmanna, który pracował w Miejskim Urzędzie Budowlanym. Na rzucie litery L powstała bryła złożona z prostopadłościanów. W narożniku ulokowano klatkę schodową zaakcentowaną klinkierową okładziną. Była ona oświetlona dużym, pionowym otworem okiennym. Wejście do placówki znajdowało się od strony zachodniej, było ono osłonięte daszkiem z żelbetowej płyty. Wszystkie okna ujęte zostały w układy pasowe, wyróżnione innym kolorem tynku. Od strony podwórka znajdował się duży taras ze schodami prowadzącymi do ogrodu. 

Po wojnie budynek przeszedł znaczne zmiany. Dawny taras został zabudowany i obecnie w jego miejscu znajduję się parterowy pawilon, który swoim stylem nawiązuje do pierwotnej formy bryły. Współcześnie budynek wciąż posiada cechy międzywojennego modernizmu. Budynek schowany na uboczu jest zazwyczaj zapomniany przez mieszkańców, a to ciekawy przykład funkcjonalistycznej architektury. Obecnie znajduję tam Przedszkole nr 18. Ciekawostką jest, że ulica zachowała swoją przedwojenną nazwę, dawniej Birkenallee, a dzisiaj Brzozowa. 

Źródło: Styl gotycki wyklucza się: międzywojenna architektura w województwie śląskim, 2015, Anna Syska