Jak planowano plac Dworcowy
Pierwsze plany zagospodarowania placu Dworcowego pojawiły się już ponad sto lat temu w Gliwicach, ale do dzisiaj miejsce wydaje się niedokończone.
W połowie XIX wieku powstał pierwszy dworzec kolejowy w Gliwicach. Z czasem stał on się za mały dla szybko rozwijającego się miasta. Pod koniec XIX wieku dyskutowano nad przebudową, ale w tym czasie wybudowano tylko dodatkowe tory i drugi peron. Na nowy dworzec trzeba było jeszcze trochę poczekać.
Stary dworzec, początek XX wieku. Zdjęcie z portalu fotopolska.eu
W 1913 roku powstały pierwsze projekty nowego dworca. Ich twórcą był Wilhelm Grossart, główny architekt dyrekcji kolei w Opolu. Według jego koncepcji ulica Wilhelmstrasse miała zostać przedłużona do samego dworca, a jego główne wejście miało domykać główną arterię miasta. Po lewej stronie zaplanowano boczny hall oraz budynki z różnymi funkcjami uzupełniającymi i budynek poczty domykający plac dworcowy. Po prawej stronie miały powstać pomieszczenia administracyjne i mieszkania dla pracowników.
Projekt dworca. Zdjęcie pochodzi z portalu fotopolska.eu
Projekt proponował połączenie wschodniej części biurowej z obecnym placem Piastów. Przed dworcem miał stanąć reprezentacyjny hotel, którego wieża miała zamykać oś ulicy Zwycięstwa. Na dworcowym placu miały powstać pawilony przeznaczone na usługi i handel, a cała przestrzeń miała zostać udekorowana małą zielenią.
Projekt zabudowy okolic dworca z lat 20.
Zdjęcie pochodzi z Herausgegeben vom Magistrat Gleiwitz 1928 rok.
Od 1913 roku sukcesywnie trwała budowa nowego dworca w Gliwicach. Pierwsza wojna światowa spowolniła prace budowlane, ale byłe one nieprzerwanie kontynuowane. W 1922 roku z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej w Niemczech po wojnie ministerstwo dokonało cięć w projekcie, zmniejszono wysokość poszczególnych obiektów i skreślono dokończenie tunelu do ulicy Tarnogórskiej. W grudniu 1925 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowego dworca, ale tylko głównego gmachu. Dawny obiekt wciąż stał w miejscu planowanego pierwszego peronu. Dopiero po jego zburzeniu wybudowano wszystkie perony i boczne budynki.
Projekt modernistycznego hotelu z lat 20.
Zdjęcie pochodzi z Herausgegeben vom Magistrat Gleiwitz 1928 rok.
W międzyczasie pojawiły się nowe koncepcje zabudowy placu od strony ulicy Bohaterów Getta Warszawskiego. Karl Schabik, ówczesny architekt miejski poświęcił sporo uwagi projektowi zagospodarowania otoczenia dworca. Wówczas, w latach 20. powstały nowe idee, które architekci wcielali w nowe plany. Koncepcje zachowały główne pomysły pierwotnego projektu, lecz budynki hotelu i pawilonu zyskały zupełnie nowe kształty.
Projekt przebudowy placu dworcowego wg architekta Birkmanna 
Projekt przebudowy placu dworcowego wg architekta Sattlera 
Projekt przebudowy placu dworcowego wg architekta Kellera
Niestety żaden z tych projektów nie został ostatecznie zrealizowany. Przestrzeń przed gliwickim dworcem do dzisiaj wygląda na niedokończoną, a miejsce, gdzie miał stanąć hotel pozostaje wciąż niezabudowane. W ramach budowy Centrum Przesiadkowego obecnie na placu Dworcowym trwa wycinka drzew. Spotkała się ona z dużą dezaprobatą mieszkańców i społeczników.
Ciekawe stojaki rowerowe znajdowały się przy dworcu w latach 30.
Zdjęcie ze zbiorów Muzeum w Gliwicach
Źródło:
Architektura dworca kolejowego w Gliwicach, Jarosław Mach, Rocznik Muzeum w Gliwicach T. XXV, Muzeum w Gliwicach
Historia kolei w Gliwicach do 1945 roku, Jacek Schmidt, Rocznik Muzeum w Gliwicach T. VII-VIII, Muzeum w Gliwicach
Z dziejów stacji kolejowej i węzła w Gliwicach, Przemysław Nadolski, Rocznik Muzeum w Gliwicach T. XXV, Muzeum w Gliwicach
