Życie Miasta

Jak zmienić rzeczywistość – instrukcja

Obywatelska Inicjatywa Uchwałodawcza to narzędzie, które pozwala realnie zmieniać rzeczywistość w swoim mieście. W projekcie mającym na celu popularyzację inicjatywy mieszkańców swojego przedstawiciela mają także Gliwice.

Jest nim Paweł Harlender ze stowarzyszenia Ośrodek Studiów o Mieście Gliwice. Ambasador Gliwic podpowiada nam jak wykorzystać narzędzie Obywatelskiej Inicjatywy Uchwałodawczej:

W związku z nowelizacją ustawy o samorządzie gminnym (Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 roku) ustawodawca dodał nowy zapis (art. 41a) dając tym samym organom uchwałodawczym gminy legitymację do powołania obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Instytucja ta jest wyrazem woli ustawodawcy krajowego do zwiększenia roli partycypacji mieszkańców we wspólnocie samorządowej. Ponadto, stanowi ona istotne uprawnienie urzeczywistniające realizację zasady pomocniczości określonej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. To także doskonałe narzędzie demokracji bezpośredniej oraz partycypacji społecznej. 

Sama obywatelska inicjatywa uchwałodawcza istnieje w Polsce już od 1991 roku. Pierwszym miastem, które wprowadziło tę formę demokracji bezpośredniej do statutu miasta był Toruń, za którym dość szybko podążyli inni. Doświadczenia ogólnopolskie wskazują, że umożliwienie mieszkańcom zgłaszania projektów uchwał podnosi jakość działania samorządu terytorialnego, pozwala lepiej poznać potrzeby mieszkańców, wprowadzać w życie ich pomysły i przez to zwiększać poczucie odpowiedzialności za wspólnotę lokalną. 

Przejdźmy zatem do meritum – czego może dotyczyć taki projekt uchwały? Należy pamiętać, że projekt może dotyczyć tylko i wyłącznie spraw leżących w kompetencjach konkretnego organu samorządu terytorialnego. Może to być zatem np. budowa nowej szkoły czy placu zabaw. Może być to też nadanie nowej nazwy ulicy, na przykład imieniem i nazwiskiem znanej osobistości. Może być to ustanowienie nowego żłobka dla dzieci, budowa przystanku autobusowego czy też jakiś projekt społeczny lub ekonomiczny dla mieszkańców danego miasta. Ogranicza nas tak naprawdę tylko prawo.

Jeżeli już wpadniemy na odpowiedni pomysł, nie pozostaje nic innego, jak rozpocząć procedurę obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej w naszym mieście. Procedura, wbrew pozorom, nie jest trudna. Trzeba jednak pamiętać o tym, że mogą uczynić to jedynie mieszkańcy miasta, którzy posiadają czynne prawo wyborcze. W pierwszej kolejności należy założyć komitet obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej oraz wyłonić jego pełnomocnika. Komitet składa wniosek, w którym zawiera się swoją nazwę i tytuł uchwały. Do wniosku załącza się oświadczenie o utworzeniu komitetu, wyznaczeniu pełnomocnika wraz z udzieleniem pełnomocnictwa oraz – co najważniejsze – projekt naszej uchwały. Wszystkie dokumenty należy złożyć w urzędzie miasta. Później wystarczy zachęcić mieszkańców, aby wsparli naszą inicjatywę swoimi  podpisami. Wielkość grupy mieszkańców, która musi podpisać się pod projektem, uzależniona jest od rodzaju jednostki samorządu terytorialnego, do której organu kierowany jest projekt uchwały, a także zależy od jej liczebności. 

W przypadku gminy będą to następujące grupy:

  • w gminie do 5 000 mieszkańców – co najmniej 100 osób;
  • w gminie do 20 000 mieszkańców – co najmniej 200 osób;
  • w gminie powyżej 20 000 mieszkańców – co najmniej 300 osób.

W przypadku powiatu oraz miast na prawach powiatu: 

  • w powiecie do 100 000 mieszkańców – co najmniej 300 osób;
  • w powiecie powyżej 100 000 mieszkańców – co najmniej 500 osób.

Warto zatem pamiętać także o odpowiedniej promocji naszego pomysłu. Jeżeli spotka się on z poparciem społecznym i odpowie na potrzeby lokalnej społeczności, to z pewnością możemy liczyć na poparcie mieszkańców, które przełoży się na wymagane minimum podpisów. Jeżeli zbiórka podpisów zakończy się sukcesem, pozostaje czekać już tylko na przyjęcie projektu w radzie naszego miasta. W ten sposób każdy zaangażowany obywatel może zmieniać otaczającą nas rzeczywistość, do czego serdecznie zachęcam! 


Już teraz możecie Państwo sprawdzić, w jaki sposób obywatelska inicjatywa uchwałodawcza funkcjonuje w poszczególnych polskich miastach. Wystarczy wpisać poszukiwane miasto w wyszukiwarce. Można  tam znaleźć niezbędne akty prawne, wzory dokumentów czy opis procedury, a także informacje o lokalnym ambasadorze. Link do strony: https://www.demokracjabezposrednia.com/ 

Zobaczcie także wideo o obywatelskiej inicjatywie uchwałodawczej przygotowane przez zespół Klastra Innowacji Społecznych: https://youtu.be/5GpQeeMlPz8 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button