W 7h z Tallina do Warszawy – to nie sen! Rozmowa z Maciejem Szostakiem z NEF

Fundacja New Europe Foundation (do 2022 roku Instytut Rozwoju Rynku Pracy) – zajmuje się prowadzeniem ośrodka analitycznego. Jej nadrzędnym celem jest wspieranie rozwoju Europy Środkowo – Wschodniej. Aktywnie współpracuje z organizacjami pozarządowymi z państw obszaru Trójmorza (to 12 europejskich krajów skupionych wokół Bałtyku, Adriatyku i Morza Czarnego tj. Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry).

NEF prowadzi kilka strategicznych projektów takich jak: Trójmorskie Centrum Dialogu, czy Three Seas Initiative (Inicjatywę Trójmorza). Redaguje portal neweurope.info, stanowiący forum do przedstawiania własnej wizji polityki zagranicznej przez młodych, niezależnych dziennikarzy. W 2018 roku, w ramach NEF, swoją działalność rozpoczął również Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Katowicach. Więcej na temat działalności tego podmiotu i nie tylko, opowiedział nam Dyrektor Zarządzający NEF – Maciej Szostak.

– Jakiś czas temu Fundacja zmieniła nazwę, czy niesie to za sobą zmiany dotyczące jej działalności? Jak mógłbyś w skrócie opisać, czym się zajmujecie?

 – Dotychczas nasza działalność obejmowała cały wachlarz projektów społecznych, historycznych, międzynarodowych i młodzieżowych. Od tego roku zdecydowaliśmy, że nasze działania dotyczyć będą głównie obszaru Europy Środkowo – Wschodniej. Szereg spotkań międzynarodowych, w których uczestniczyliśmy w zeszłym roku, uzmysłowił nam, jak ważne jest rozwijanie współpracy między społeczeństwami państw Trójmorza. Te 12 krajów ma za sobą wspólne doświadczenie komunizmu i podobną drogę dołączenia do Unii Europejskiej, tożsame problemy i wyzwania.

– Obszar Trójmorza stanowi 29% obszaru całej Unii Europejskiej, łączna liczba ludności to około 112 milionów. Jest to region o stabilnym poziomie gospodarczym, niskiej stopie bezrobocia. Gdzie jako Fundacja odnajdujecie największą szansę rozwoju dla tego regionu? Na jakich działaniach chcielibyście się skupić w najbliższej przyszłości?

 – Agresja Rosji na Ukrainę dobitnie pokazała, że zmienia się architektura bezpieczeństwa w regionie. Wiele państw Unii Europejskiej aktywnie zaangażowało się w pomoc militarną i humanitarną dla Ukrainy. Polska bez wątpienia jest jednym z najaktywniejszym krajów, jeśli chodzi o wsparcie naszego wschodniego sąsiada. Większość państw Trójmorza jednoznacznie potępiło rosyjską agresję i każdego dnia przekazuje sprzęt wojskowy, broń, amunicję i pomoc humanitarną Ukrainie. Uważam, że jest to fundament, na którym możemy budować wspólnotę Trójmorza.

Do innych obszarów współpracy możemy na pewno zaliczyć sektor energetyczny i infrastrukturę transportową. Państwa Trójmorza z pewnością muszą zdywersyfikować źródła energii. Wahania na rynkach surowcowych oraz perspektywa całkowitego wstrzymania dostaw z Rosji, to gigantyczne wyzwanie przed jakim stoi cały nasz region i Unia Europejska. Dalsza promocja zdywersyfikowanej energetyki, z dużym udziałem odnawialnych źródeł energii oraz energetyki jądrowej, staje się w obecnej sytuacji zachowaniem nie tyle nastawionym na bezpieczeństwo ekologiczne, ale również strategiczne.

Jako New Europe Foundation chcemy przede wszystkim współtworzyć debatę o tych wyzwaniach i wciągnąć do dyskusji młodych ludzi. W lipcu tego roku organizujemy konferencję Generation Freedom, skierowaną do pokolenia urodzonego już po przemianach w 1989 roku. Będzie to wydarzenie towarzyszące szczytowi Trójmorza, który odbędzie się w Rydze w dniach 20-21 lipca tego roku. Właśnie wtedy będziemy rozmawiać o wspomnianych problemach z młodymi ludźmi, doświadczonymi analitykami oraz politykami.

– Jeśli chodzi o rozwój transportu, szczególnie zainteresowała mnie inicjatywa “Rail Baltica”. Przewiduje ona budowę trasy kolei, która połączy Finlandię z Polską przez wszystkie państwa bałtyckie. Tym samym, drogę z Tallina do Warszawy pokonamy w mniej niż siedem godzin. Brzmi jak piękny sen… czy naprawdę ma szansę stać się rzeczywistością? Jeśli tak, to kiedy będziemy mogli kupować bilety? 

 – Inwestycje infrastrukturalne zawsze mają ten problem, że wymagają dużo pieniędzy i dużo czasu. Mimo tego jestem optymistą. W czasie wielu spotkań z młodzieżą z państw Trójmorza zawsze przewijał się temat transportu. Wielokrotnie okazywało się, że lecąc do Polski z Bułgarii czy Rumunii, taniej było to zrobić z przesiadką we Włoszech, niż lotem bezpośrednim. Z punktu widzenia chociażby ekologii jest to wątpliwe rozwiązanie. Wielu naszych gości na pytanie, czy zamierzają wybrać się do Polski pociągiem, reagowało śmiechem. Wynikało to oczywiście ze stanu transportu kolejowego w naszej części Europy. Lepszy transport między państwami to także lepsza współpraca gospodarcza. Uważamy, że drogą do zbliżenia społecznego i gospodarczego, jest właśnie rozwój infrastruktury transportowej. Oczywiście jako New Europe Foundation nie mamy środków ani możliwości, żeby przeprowadzać inwestycje infrastrukturalne. Możemy za to promować pozytywny obraz Inicjatywy Trójmorza wśród społeczeństw naszej części Europy. W demokracjach to w końcu nacisk społeczny bardzo często wpływa na polityczne decyzje.

 –  Chciałam zapytać o Ośrodek Debaty Międzynarodowej w Katowicach, a konkretniej o Akademię Liderów Dyplomacji. Za nami druga edycja projektu. Czym różniła się od poprzedniej? Jakie kompetencje zdobywają uczestnicy?

– Ideą Akademii Liderów Dyplomacji jest przedstawienie młodym i zaangażowanym ludziom uwarunkowań polityki zarówno krajowej, jak i międzynarodowej. W ramach tego cyklu organizujemy spotkania z politykami, dyplomatami i wybitnymi specjalistami zajmującymi się tematyką międzynarodową. Uczestnikami są najczęściej licealiści i studenci, którzy myślą o karierze w dyplomacji, czy pracy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Nasi absolwenci nabywają praktyczne umiejętności z zakresu savoir vivre, czy etykiety dyplomatycznej, a także mają okazję porozmawiać z osobami na co dzień tworzącymi polską politykę zagraniczną. Wielu naszych absolwentów podjęło już pracę w administracji publicznej oraz dyplomacji. Nie chcę się przechwalać, ale nasza Akademia naprawdę otwiera wiele dróg. Na kolejną edycję zapraszam jesienią tego roku.

 – Obecnie znajdujemy się w niezwykle trudnej sytuacji jeśli chodzi o Europę środkowowschodnią. Jaki wpływ miała ona na Wasze działania? Czy w Twoim odczuciu potęga dialogu międzynarodowego ma szansę pokonać wojnę?

 – Dla młodych ludzi konflikt zbrojny przy samych granicach Unii Europejskiej spowodował mieszankę szoku i niedowierzania. Żyli oni w przeświadczeniu, że pełnoskalowa wojna to jedynie telewizyjne materiały z odległych miejsc lub wydarzenia z kart podręczników do historii, a nie realna rzeczywistość ich przyjaciół i sąsiadów. Istotnym zadaniem będzie przemiana niepewności wywołanej wojną, w impuls do wytężonej pracy na rzecz naszego wspólnego domu – Polski i Europy. Oczywiście rosyjska agresja na Ukrainę zwiększyła zainteresowanie polityką międzynarodową w społeczeństwie. Staramy się dostosować tematyką do oczekiwań, ale nie zamierzamy, w pogoni za sensacją, obniżyć poziomu tworzonych przez nas materiałów. Będziemy dalej wykonywać solidną pracę w regionie i tworzyć międzynarodową sieć współpracy.