Śląskie Stwory i Potwory
Znacie Śląskie Stwory i Potwory? Utopek, Skarbnik, Bebok, Strzyga – to demony, które straszyły mieszkańców na Górnym Śląsku. Przez najbliższe miesiące chcemy dowiedzieć się, co do dzisiaj przetrwało z dawnych wierzeń?
Śląskie Stwory i Potwory to inicjatywa Klastra Inicjatyw Społecznych. W ramach projektu odbędziemy osiem wywiadów ze starszymi mieszkańcami ziemi gliwickiej. Podczas rozmów z mieszkańcami będzie badać, jak wyglądały stwory, jak je sobie dawniej wyobrażano, gdzie można było je spotkać i jak chroniono się przed nimi? Straszenie demonami pełniło pewną rolę w dawnych społecznościach lokalnych. Na kopalni opowiadano legendy o Skarbniku, który zabija leniwych górników. Na wsiach mówiono, że chodząc pijanemu nocą może Cię Utopek wciągnąć do pobliskiej rzeki, czy stawu. Natomiast Beboki miały przeganiać dzieci z miejsc dla nich niebezpiecznych.
Obecnie szukamy osób chętnych, które chciałaby nam opowiedzieć o lokalnych legendach, opowieściach i wierzeniach. Może znacie seniorów, którzy pamiętają jeszcze kim była Zmora, czy Bebok. Chcemy zaprosić wszystkich chętnych do rozmowy o śląskich stworach i potworach, bohaterach lokalnych baśni, legend i przekazów ludowych. Szczególnie zależy nam na mieszkańcach powiatu gliwickiego. W ten sposób zebrane opowieści wykorzystamy do stworzenia Mapy Śląskich Potworów. Na stronie internetowej umieścimy lokalne opowieści, a także rysunki ukazujące, jak wyobrażano sobie straszydła. Na Mapie dowiecie się, po czym poznać można było Utopka, kogo nawiedzała Zmora i dlaczego Skarbnik stał się dobrem duchem kopalni.
Podczas spotkania z Moniką Organiściok w Izbie od Starki w Chudowie.
Na podstawie zebranych materiałów i Mapy Śląskich Potworów planujemy zorganizować warsztaty. Jesienią chcemy zaprosić uczniów klas 1-3 z szkół podstawowych na zajęcia edukacyjne z wykorzystaniem teatru Kamishibai. Jest to technika opowiadania wykorzystująca plansze z obrazkami i tekstem oraz drewniany parawan, w którym przedstawiane są kolejne fragmenty legend za pomocą specjalnie przygotowanych w tym celu rysunków. Uczniowie wraz z animatorami będą prezentować swoje wersje opowieści o straszydłach.
Organizatorem projektu Śląskie Stwory i Potwory jest Instytut Pracy i Edukacji. Projekt jest współfinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska 2021.
