Spółka miejska – co to jest?

Wielokrotnie słyszeliście pojęcie “spółka miejska” ale nie do końca wiecie, o co chodzi? Dlaczego spółki są istotne z punktu widzenia jawności finansów publicznych?

Wytłumaczymy to w prosty sposób.

Spółki miejskie, spółki komunalne, spółki z większościowym udziałem samorządu. Różne padają nazwy, ale wszystkie sprowadzają się do tego samego. Spółka miejska to zwykła spółka prawa handlowego, z tym zastrzeżeniem, że jej większościowym udziałowcem (właścicielem) jest jednostka samorządu terytorialnego (JST). Pamiętajmy, że samorząd to wspólnota, mieszkańcy, zatem wszyscy jesteśmy właścicielem spółek miejskich. W naszym imieniu kontrolę nad spółkami sprawuje Prezydent Miasta.

JST w celu wykonywania swoich zadań może tworzyć jednostki organizacyjne, lub spółki komunalne. Podstawowa różnica między nimi jest taka, że jednostka organizacyjna pozostaje w strukturach Urzędu, a jej budżet jest częścią budżetu miasta, natomiast spółka komunalna jest bytem samodzielnym, kontrolowanym przez radę nadzorczą. Jej budżet, choć jest majątkiem publicznym, nie wchodzi w struktury budżetu miasta. Przez to znacznie utrudniona jest społeczna kontrola nad prawidłowością funkcjonowania spółek komunalnych.

W ramach naszych działań projektowych przeprowadziliśmy monitoring spółek komunalnych. W cyklu o spółkach miejskich przyjrzeliśmy się ich strukturze, zadaniom, kadrom i finansom. Sprawdziliśmy 13 spółek miejskich:

1. Zarząd Budynków Miejskich I Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z .o.o.
2. Zarząd Budynków Miejskich II Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z .o.o.
3. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej –Gliwice Sp. z o.o.
4. Przedsiębiorstwo Remontów Ulic i Mostów S. A.
5. Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Odpadów Sp. z o.o. (wcześniej Przedsiębiorstwo Składowania i Utylizacji Odpadów Sp. z o.o.)
6. Śląska Sieć Metropolitalna Sp. z o.o.
7. Szpital Miejski nr 4 w Gliwicach Sp. z o.o.
8. Śląskie Centrum Logistyki S.A.
9. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.
10. Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Sp. z o.o.
11. Górnośląska Agencja Przedsiębiorczości i Rozwoju Sp. z o.o.
12. Gliwicki Klub Sportowy Piast S.A.
13. Park Naukowo – Technologiczny “Technopark Gliwice” Sp. z o.o.