Tajemniczy pawilon ogrodowy
W Szobiszowicach w jednym z podwórek znajduję się uroczy pawilon ogrodowy, o którym mało który mieszkaniec Gliwic wie.
Przy ulicy Jana Śliwki znajduję się wiele ciekawych kamienic z przełomu XIX i XX wieku. Wiele z nich jest zaniedbanych, a w podwórku pod nr 5 stoi schowany od ulicy i mało widoczny budynek. Jest on niedostępny dla zwykłych przechodniów. Tylko wtajemniczeni wiedzą o tym niezwykłym pawilonie ogrodowym. Przechodząc w pobliżu możemy zauważyć z ulicy tylko wystającą wieże.
Oznaczona kamienica z pawilonem na mapie Gliwic z 1902 roku.
Fot. stareplanymiast.pl
Domek ogrodowy został wybudowany w 1894 roku przez Jozefa Stacha wraz z frontową kamienicą przy ulicy Jana Śliwki 5. Na ścianie budynku, przy drzwiach wejściowych widoczna jest data powstania i inicjały pierwszego właściciela. Budynek powstał w stylu eklektycznym z elementami renesansu niderlandzkiego. Pierwotna styl elewacji kamienicy został przebudowany, ale posiada ona ciekawy detal na froncie, numer budynku 5 powstał w stylu art deco.
Pawilon ogrodowy w 1988 roku.
fot. R. Respendowski, zbiory Muzeum w Gliwicach
Pawilon jest parterowy, nakryty dachem mansardowym, z tarasem na płaskiej części dachu. Taras jest zabezpieczony metalową kutą balustradą. Okna ozdobione są bogatą dekoracją o cechach renesansu niderlandzkiego. Ośmioboczna wieża została nakryta hełmem.
Na początku XX wieku domek ogrodowy służył jako mieszkanie. Przez pewien okres w budynku mieściła się kaplica, wówczas wieżyczkę wieńczył krzyż. Innym elementem zachowanym z tych czasów są figurki aniołków, zdobiące szczyty elewacji od strony zachodniej i wschodniej. Prawdopodobnie mógł on służyć na potrzeby pobliskiego cmentarza, który znajdował się na terenie skweru Nacka przy ulicy Toszeckiej. Nekropolia działała w tym miejscu z przerwami do lat 40. W kolejnych latach ulokowana była w budynku ochronka. Później pełnił on znów funkcję mieszkalne.
Domek ogrodowy w 2018 roku.
Autor: Marian Jabłoński
W 2009 roku pawilon ogrodowy został wpisany do rejestru zabytków, dzięki staraniom właścicieli. Dzięki wpisowi mogli oni uzyskać dotację na prace remontowe przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wyremontowany został dach, a budynek jest obecnie zabezpieczony.
Źródło:
„Dzieje i architektura wybranych zabytkowych domów”, Ewa Pokorska-Ożóg, GDDK, 2020, Muzeum w Gliwicach
