Water City Index 2020 – pierwsze miejsce Gliwic

Problem racjonalnego wykorzystania zasobów wody w coraz większym stopniu dotyka polskie miasta, także Gliwice. Kryzysy wodne takie, jak powodzie, susze i zanieczyszczenia wód mają coraz większy wpływ na życie mieszkańców. Temat polityki wodnej miast to kwestia, którą porusza Water City Index.

Raport ma na celu skłonić do refleksji władze miast, ekspertów, naukowców i mieszkańców, aby wspólnie można było wypracować standardy, które pozwolą na skuteczne i efektywne gospodarowanie wodą. 

Water City Index 2020 to kontynuacja raportu wydanego w 2019 roku. Jest to pierwszy i jak na razie jedyne opracowanie, które szeroko analizuje mocne i słabe punkty w zakresie zarządzania wodą miast w Polsce. W odróżnieniu do zeszłorocznej edycji, WCI 2020 został odrębnie przygotowany dla: metropolii, kategorii miast na prawach powiatu oraz dla miast niebędących miastami na prawach powiatu, posiadających co najmniej 20 tys. mieszkańców. Autorzy raportu poddali analizie w sumie 218 polskich miast w ramach czterech obszarów oraz 14 kategorii:

1. życie (woda pitna, woda brunatna, utrzymanie infrastruktury),
2. kultura i ludzie (waterfront, błękitna i zielona infrastruktura, harmonijna przestrzeń miejska),
3. zagrożenie (powódź, niedobór (susza), zagrożenie sektorowe, wody opadowe, aktywność samorządu),
4. gospodarka i biznes (woda dla przemysłu, atrakcyjność biznesowa, transport wodny).

Na podstawie wyników oceny obszarów i kategorii wyłonione zostały trzy najlepsze miasta w każdym z rankingów. Wśród metropolii wygrał Wrocław, Gliwice zostało zwycięzcą z kategorii miast na prawach powiatu.

W dokumencie, opracowanym przez ekspertów Arcadis i pracowników naukowych Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie pod kierunkiem prof. Jerzego Hausnera, przeanalizowano i oceniono efektywność sposobu wykorzystania zasobów wody w miastach, umiejętność radzenia sobie z kryzysami wodnymi, wykorzystanie wody w kontekście rozwoju gospodarczego miast oraz doskonalenie jakości świadczonych usług publicznych sektora wodnego. W obliczeniach wykorzystano 50 różnych wskaźników, które pochodziły z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, Bazy Danych Obiektów Ogólnogeograficznych Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, Planów Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowego Instytutu Badawczego, Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie oraz ankiet własnych przeprowadzonych wśród miast na prawach powiatu. Urzędy miały różne podejście do wypełnienia ankiet, niektóre wysłały odpowiedź, a część podważała sens prowadzonych badań. 

Gliwice zajęły pierwsze miejsce wśród miast o prawach powiatu, co ciekawe nie było ono najlepsze w żadnym z czterech obszarów badawczych, ale w każdym zajmowało pozycje w pierwszej dziesiątce. W obu kategoriach Życie i Zagrożenie miasto zajęło trzecie miejsce, natomiast gorzej poszło w obszarze Gospodarka i Biznes, w której były na miejscu ósmym (w mieście znajduję się największy port śródlądowy w Polsce), a w kategorii Kultura i Ludzie zajęły dziesiątą pozycję. Model zrównoważonego podejścia sprawił, że Gliwice znalazły się na podium w rankingu. Dobrze w raporcie oceniona została miejska infrastruktura wodno-kanalizacyjna i polityka cenowa prowadzona przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Miasto prowadzi od kilkunastu lat modernizację kanalizacji na terenie całego miasta, dzięki czemu stan środowiska w dorzeczu rzeki Kłodnicy poprawia się z roku na rok. 

Mieszkańcy mogą mieć mieszane odczucia wobec rankingu, ostatnie działania urzędu miasta pokazały, że miasto i owszem podejmuje działania w sprawie zwiększenie retencji, lecz ich pomysły mogą wydawać się nieprzemyślane i niedopracowane. Kuleje także komunikacja z mieszkańcami, a przy tak ważnych inwestycjach jest ona niezwykle istotna. W 2016 roku pojawił się projekt budowy betonowych zbiorników retencyjnych na polach nad Ostropką przy ulicy Słowackiego. Na miejscu zielonych łąk miały powstać betonowe niecki. Inwestycja spotkała się ze znacznym sprzeciwem mieszkańców, co spowodowało, że do budowy finalnie nie doszło. W kwietniu tego roku miasto pokazało projekt budowy zbiornika retencyjnego na Wilczych Dołach. Także jego projekt został skrytykowany przez mieszkańców, szczególnie pobliskiego Sikornika. Podczas budowy ma zostać wyciętych ponad sześćset drzew i zniszczony lokalny ekosystem. Społecznicy zrzeszeni w komitecie Ratujmy Wilcze Doły zauważyli, że plany zbiornika posiadają liczne błędy projektowe, a zbiorniki są przeskalowane. Miasto mimo protestów chce kontynuować budowę i czeka obecnie na potrzebne zgody. Sprawa zbiorników retencyjnych podzieliła mieszkańców z Urzędem Miasta, specjaliści podkreślali, że oba projekty były przestarzałe i nie wpisywały się w otoczenie. 

Gliwice zajęły dziesiąte miejsce w kategorii Kultura i Ludzie. Miasto latem zachęca do odwiedzania kąpieliska leśnego i ośrodka wypoczynkowego Czechowice. Gliwiczanie chętnie spędzają wolny czas nad wodą. W gliwickim porcie działa Marina, dzięki której odwiedzający mogą popłynąć rejsem po kanale Kłodnickim. Nastawienie do wody jest inne w centrum miasta. Wciąż nie ma miejsc otwierających się na Kłodnicę. Brakuje w mieście bulwarów i przestrzeni zachęcającej do spędzenia czasu nad rzeką. Sama Kłodnica też nie ma najlepszej renomy w mieście, nadal uważana jest przez mieszkańców za brudny ściek pełen zanieczyszczeń. 

Prezydent Adam Neumann podkreśla, że miasto traktuje kwestie polityki wodnej z najwyższą powagą. W zeszłym roku Gliwice znalazły się na szóstym w ogólnokrajowym rankingu miast Water City Index 2019. Ranking Water City Index 2020 pokazał, że miasto dobrze radzi sobie w ogólnym podejściu do polityki wodnej, ale wciąż może jeszcze wiele spraw poprawić i wzmocnić.