Zameczek Leśny – historia miejsca, którego nie ma

Zameczek Leśny stał przez lata opuszczony i zaniedbany w Parku Kultury i Wypoczynku, lecz dawniej był ulubionym miejscem spotkań mieszkańców.

Waldschlösschen powstał pod koniec XIX wieku w stylu angielskim. W środku działała restauracja dla zamożniejszych klientów. W ogródku w zależności od miejsca podawano gościom różne menu. Bliżej budynku można było skosztować potrawy z restauracji. Klientom serwowano również tańsze posiłki barowe, a przy dalszych ławach można było zjeść własne jedzenie piknikowe. Wokół budynku powstały romantyczne aleję z mostami nad strumykami. Tworzyły one sielski klimat. Za budynkiem powstał basen z wysepką, a później drugi z fontanną. W pobliżu restauracji wybudowano także Pawilon Muzyczny i strzelnicę, a zimą działało naturalne lodowisko.

Na przełomie XIX i XX wieku dużą popularnością cieszyły się plenerowe zabawy, festiwale, koncerty i zawody sportowe. W 1910 roku za Zameczkiem powstał prowizoryczny pas startowy, gdzie odbywały się pierwsze gliwickie zawody motorowe. Rok wcześniej w Lesie Miejskim zorganizowane zostały Niemieckie Igrzyska Młodzieży, na które zjechało 224 szkół z całego kraju. Pierwsze miejsce zajęła drużyna z Gliwic.

W latach 20-tych Zameczek Leśny zyskał bardziej nowoczesne wnętrze, a od tyłu dobudowano została kawiarnia. Jednym ze śladów okresu międzywojennego jest zniszczona dziś rzeźba fontanny wykonana prawdopodobnie przez gliwickiego rzeźbiarza Hannesa Breitenbacha.

Wkrótce po otwarciu Zameczku wybudowany został największy w Niemczech tor kolarski, o wymiarach 400 m długości x 8 m szerokości. Tor był drewniany, a zakręty zostały podwyższone na wysokość 4 metrów. Na zadaszonej trybunie mogło się pomieścić 800 osób, a na otwartej 2300 widzów. Pod główną trybuną znajdowało się mieszkanie dozorcy, bufet, pokoje klubowe oraz pomieszczenia organizacyjne. Otwarcie welodromu poskutkowało wzrostem zainteresowania mieszkańców kolarstwem, a w pobliskich Żernikach powstał nawet klub kolarski.

W czasie wojny Zameczek posiadał jedyną w okolicy działającą kuchnię. Pobliskie zakłady kolejowe wykorzystujące jeńców wojennych i więźniów do pracy, karmiły ich jedzenie z dawnej restauracji. W sali głównej budynku zorganizowano nocleg dla pierwszej grupy więźniów, odpowiedzialnej za organizację pracy w zakładach. W 1945 roku Zameczek Leśny został splądrowany przez przechodzącą Armię Czerwoną. Dopiero pięć lat po wojnie znaleziono nowego zarządcę budynku. Przedsiębiorstwo Budowy Zakładów Przemysłu Ciężkiego uczyniło z dawnej restauracji ośrodek szkoleniowy.

W latach 60-tych miejsce zostało przejęte przez Gliwickie Zakłady Gastronomiczne, a Zameczek stał się znów popularny wśród mieszkańców. Lokal posiadał trzy osobne sale restauracyjne, dancingi i smaczną kuchnię. Często gościli tu lokalni działacze partyjni, a Zameczek stał się jedyną elitarną restauracją na Śląsku. Organizowano zabawy karnawałowe, bale Sylwestrowe dla prominentnych gości. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych rangę miejsca podniósł Kabaret Czarny Kot. Na scenie prezentowano teksty satyryczne i rozrywkowe pozbawione żartów politycznych. Był to kabaret aktorski o wysokim poziomie artystycznym, występowały tu liczne gwiazdy i aktorzy Operetki.

Kiedy w 1976 roku zlikwidowano Zjednoczenie Przemysłu Gastronomicznego, budynek został przekazany PSS Społem. Otwarto restaurację, która upadła wraz z komunizmem, a Spółdzielnia ulokowała w budynku magazyn i wytwórnie pierogów. W 1992 roku okazało się, że przekazanie Zameczku było niezgodne z prawem. Urząd Miejski skierował sprawę do sądu i parę lat temu odzyskał budynek. W międzyczasie działała tam słynna dyskoteka Bravo, która przyciągała młodzież z całego Śląska. Klub stał się tak popularny, że imprezy odbywały się już nie tylko w weekendy. W Bravo najpopularniejsza była muzyka techno. Organizowano rockoteki z koncertami takich gwiazd jak Lady Punk, Hey, czy T. Love. Jedna z gwiazd, która odwiedziła klub był Justin Timberlake ze swoim zespołem NSYNC w czasie trasy koncertowej po Polsce w 1997 roku. W 2006 roku Bravo zostało zamknięte ze względu na zły stan techniczny budynku.

Miasto odkąd odzyskało zameczek próbowało budynek sprzedać bez skutku. Parę lat temu pojawił się nawet pomysł stworzenia w tym miejscu kasyna. Budynek był w złym stanie już od wielu lat. Podjęto ostatecznie decyzje o wyburzeniu obiektu w zeszłym roku. Obecnie po tym miejscu pozostały tylko dawne fontanny, a na miejscu budynku jest parking.

Źródło:
Jolanta Wnuk, Gliwice znane i nieznane T:3, Muzeum w Gliwicach, 2010

https://www.nowiny.gliwice.pl/zameczek-lesny-w-ruinie?fbclid=IwAR1LV5-GwCjMiYsgksZAjxPyWp_a5mvHKaDQ-Y5MgXg_5JLOJNtT6C-MCPo

https://www.24gliwice.pl/…/lata-swietnosci-zameczku-lesneg…/
https://katowice.wyborcza.pl/…/1,35017,17418796,Znana_kiedy…

Kamil Iwanicki

Tylko 1 na 400 czytających ten artykuł wspiera Gliwice OdNowa finansowo. Wyobraź sobie, co moglibyśmy osiągnąć, gdyby było nas 10 x więcej… Ten tekst powstał dzięki finansowaniu z Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030. Nasz projekt dobiega końca. Jeśli chcesz umożliwić nam funkcjonowanie w 2022 roku, wesprzyj portal wpłatą na cele statutowe. Możesz zrobić to za pomocą szybkich płatności internetowych za pośrednictwem naszej strony:  https://gliwiceodnowa.pl/wesprzyjnas/. Dziękujemy za każdą przekazaną kwotę!