To mieszkańcy są kluczowym elementem miasta

Nie da się analizować mechanizmów funkcjonowania miasta bez znajomości jego ustroju. Z tego powodu postanowiliśmy przygotować dla Was krótki przewodnik po najważniejszych instytucjach wchodzących w skład gliwickiego samorządu.

Ustrój miasta określają ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym oraz statut przyjęty przez Radę Miasta Gliwice. Zgodnie z pierwszymi zapisami Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, to mieszkańcy są kluczowym elementem tworzącym z mocy prawa samodzielną wspólnotę samorządową (gminę), która posiada osobowość prawną. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Mieszkańcy gminy podejmują decyzje w drodze głosowaniu powszechnym lub za pośrednictwem organów gminy, którymi są: rada gminy (czyli Rada Miasta Gliwice, organ uchwałodawczy), oraz wójt (organ wykonawczy czyli Prezydent Miasta Gliwice).

Podział władzy
Kompetencje poszczególnych organów władzy można ująć krótko – Rada Miasta jest organem uchwałodawczym – tworzy prawo miejscowe. Prezydent jest organem wykonawczym – musi wykonywać uchwały przyjęte przez radę. Kieruje bieżącymi sprawami miasta, reprezentuje je na zewnątrz, nadzoruje prowadzenie gospodarki finansowej miasta. Posiada też wyłączne kompetencje związane z realizacją budżetu.

Jednostki organizacyjne
Do realizacji swoich zadań Prezydent Miasta ma do dyspozycji Urząd Miejski, wraz z wszystkimi jego wydziałami. Część zadań delegowana jest do jednostek organizacyjnych miasta. Jest ich bardzo dużo, wymienimy kilka przykładowych: publiczne placówki edukacyjne, Centrum Ratownictwa Gliwice, Teatr Miejski w Gliwicach, Miejski Zarząd Usług Komunalnych, Powiatowy Urząd Pracy, Straż Miejska w Gliwicach, Zarząd Dróg Miejskich. Wszystkie służą do realizacji zadań własnych miasta oraz tych zleconych przez administrację rządową.

Jednostki/organy pomocnicze
Samorząd może ustanawiać jednostki pomocnicze, których główny zadaniem jest doradzanie, opiniowanie projektów uchwał, kształtowanie opinii publicznej. Są tzw “łącznikiem” organów władzy z mieszkańcami. W Gliwicach ustanowiono:

• Rady Dzielnic,
• Młodzieżową Radę Miasta Gliwice.

Spółki
Szczególnym rodzajem podmiotów, za pomocą których miasto realizuje część swoich zadań, są spółki prawa handlowego. W szczególności w przypadku, gdy samorząd posiada większościowy pakiet akcji w takiej spółce. Gliwiczanie posiadają większościowy udział w:

• ZBM TBS (polityka lokalowa),
• PEC Gliwice (wytwarzanie i dostarczanie ciepła),
• PRUiM (roboty drogowe i inżynieryjne),
• Przedsiębiorstwo Składowania i Utylizacji Odpadów,
• Śląska Sieć Metropolitalna (technologie komunikacyjne),
• Szpital Miejski nr 4 w Gliwicach,
• Śląskie Centrum Logistyki (transport, magazynowanie, logistyka),
• Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji,
• PKM (transport publiczny),
• Górnośląska Agencja Przedsiębiorczości i Rozwoju,
• Gliwicki Klub Sportowy Piast,
• Park Naukowo – Technologiczny “Technopark Gliwice”.

Oprócz tego posiadamy pakiety akcji w firmach:

• Remondis Gliwice Sp. z o.o.,
• Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A.,
• Walcownia Metali Nieżelaznych “Łabędy” S.A.
• Agencja Rynku Hurtowego Produktów Rolnych “AGRO – RYNEK” S.A. w likwidacji
• Tramwaje Śląskie S.A..

To tylko fragment skomplikowanego systemu. W kolejnych publikacjach będziemy rozkładać go na czynniki pierwsze.